Lasery – narzędziem pomocnym i bezpiecznym
Bezpieczeństwo pracy z użyciem laserów
Firma PENNY GONDEK z Oleśnicy jest dostawcą szeroko pojętej techniki laserowej na rynku polskim. Niemieckie produkty f-y Z-LASER – lasery pozycjonujące i projektory laserowe znane są Klientom z Polski od ponad 20 lat, a opinia o tych produktach jest więcej niż zadowalająca.
Znaczny procent sprzedawanych przez f-ę PENNY GONDEK laserów trafia do tartaków. Podczas prac przecierania na traku czerwona lub zielona linia wyznacza bazę do prawidłowego i w miarę szybkiego ustawienia materiału. Ze względu jednak na specyficzne warunki pracy – ustawienie maszyn na częściowo otwartych halach lub pod zadaszeniami, gdzie mocna jest ingerencja światła, ważny jest dobór odpowiednio mocnego lasera. A przy zwiększającej się mocy, należy zwrócić szczególna uwagę na bezpieczeństwo pracy obsługi.
Oferowane przez f-ę PENNY GONDEK lasery pracują w zakresie fal widzialnych (pasmo czerwone, zielone, niebieskie). Zależnie od mocy diody laserowej i rodzaju projekcji zaszeregowane są wg polskiej normy bezpieczeństwa PN – EN 60825-1, Bezpieczeństwo Urządzeń Laserowych, rozdz. 12.5 – Urządzenia laserowe w laboratoriach i na stanowiskach pracy , do klas bezpieczeństwa 1, 1M, 2, 2M, 3B i 3 R, zgodnie z poniższą tabelką.
Tabela 1
Podział laserów i urządzeń laserowych na klasy (PN-EN 60825-1: 2010)
| Klasa | Charakterystyka |
| 1 | Lasery, które są bezpieczne w racjonalnych warunkach pracy |
| 1M | Lasery emitujące promieniowanie w zakresie długości fal do 302,5 nm do 4000 nm, które są bezpieczne w racjonalnych warunkach pracy, ale mogą być niebezpieczne podczas patrzenia w wiązkę przez przyrządy optyczne |
| 2 | Lasery emitujące promieniowanie widzialne w przedziale długości fal od 700. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne. |
| 2M | Lasery emitujące promieniowanie widzialne w przedziale długości fal od 700. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne, ale mogą być niebezpieczne podczas patrzenia w wiązkę przez przyrządy optyczne. |
| 3R | Lasery emitujące promieniowanie w zakresie długości fal do 302,5 nm do 106 nm, dla których bezpośrednie patrzenie w wiązkę jest potencjalnie niebezpieczne. |
| 3B | Lasery, które są niebezpieczne podczas bezpośredniej ekspozycji promieniowania. Patrzenie na odbicia rozproszone są zwykle bezpieczne. |
| 4 | Lasery, które wytwarzają niebezpieczne odbicia rozproszone. Mogą one powodować uszkodzenie skóry oraz stwarzają zagrożenie pożarem. Podczas obsługi laserów klasy 4 należy zachować szczególną ostrożność. |
Standardowo stosowaną rodzajem optyki przy obróbce drewna jest linia, czasami pojawia się też optyka krzyża lub punktu. Należy obserwować jak w związku z tym wyborem zmienia się klasa laserowa.
Tabela 2
Klasy laserowe dla określonego rodzaju optyki przy danej mocy diody laserowej – zgodnie z normą EN 60825-1
| Moc lasera | 1 mW | 3 mW | 5 mW | 10 mW | 15 mW | 20 mW | 30mW | 40mW | 50mW | 60 mW | 80 mW |
| Optyka linii | |||||||||||
| Standardowa linia,Gaussowska, z kątem 90° | 1 M | 1 M | 1 M | 1 M | 2 M | 2 M | 2M | 2M | 3R | 3R | 3B |
| Optyka punktu | |||||||||||
| Elipsa, okrąg | 2 | 3R | 3R | 3B | 3B | 3B | 3B | 3B | 3B | 3B | 3B |
| Optyka krzyżowa (62˚) | 2 | 2 | 2 | 2M | 2M | 2M | 2M | ||||
Opis zasad bezpiecznej pracy z urządzeniami laserowymi klasy 1, 1M, 2, 2M i 3R
Przy obsłudze lasera, nie ma konieczności używania żadnych ochronników oczu, gdyż zapewnia je naturalna reakcja obronna oka (zamykanie powieki) , ale należy unikać bezpośredniego patrzenia w źródło promieniowania laserowego, czyli do wnętrza tulei.
Dla wymienionych klas laserów, chwilowe (0,25s) promieniowanie z zakresu fali od 400 do 700 mm, jak również przypadkowe spojrzenie uznane jest jako niegroźne. Jednakże promień laserowy nie powinien być celowo skierowany na osoby obsługujące. Stosowanie optycznych środków poprawiających widoczność (np. lornetki) wraz z urządzeniami laserowymi klasy 1M, 2, 2M i 3R stanowi zdecydowanie wyższe niebezpieczeństwo dla oczu.
Urządzenia laserowe klasy 3B
Urządzenia te są potencjalnie niebezpieczne, ale w sytuacjach, gdy promień lasera, bezpośrednio lub po odbiciu od lustra promień trafi do nieosłoniętego oka (chodzi o spojrzenie bezpośrednio w promień laserowy). Należy podjąć następujące środki ostrożności, aby uniknąć bezpośredniego patrzenie w promień i zabezpieczyć przed niekontrolowanymi lustrzanymi obiciami promieni:
- laser powinien być stosowany wyłącznie w obszarze pozostającym pod kontrolą,
- należy zabezpieczyć przed i unikać odbić lustrzanych promienia laserowego,
- promień laserowy powinien w miarę możliwości, na końcu swego celowo ustawionego toru napotykać na rozproszony materiał. Kolor i możliwości refleksyjne materiału muszą umożliwić odpowiednie ustawianie promienia i jednocześnie obniżyć niebezpieczeństwo wystąpienia refleksów*
- ochrona oczu jest niezbędna, w przypadku, gdy istnieje możliwość dotarcia do oka promienia bezpośredniego lub odbitego lub przy zagrożeniu odbiciem rozproszonym, przy nie spełnieniu warunków pkt. c),
- dostęp do obszaru pracy i nadzoru lasera powinien być oznaczony tabliczkami ostrzegającymi przed promieniowaniem laserowym.
* warunki dla bezpiecznej obserwacji odbić rozproszonych lasera klasy 3B, emitującym w zakresie widzialnym to: minimalna odległość od 13 cm pomiędzy osłoną a rogówką oka przy max. czasie obserwacji 10 s. Inne warunki obserwacji wymagają odniesienia promieniowania uzyskanego przez rozproszone odbicie do wartości MZB (max dopuszczalne promieniowanie).
W przypadku stosowania laserów klasy 3B powinien zostać zaangażowany i przeszkolony pełnomocnik do spraw bezpieczniej pracy z promieniowaniem laserowym. Powinien być on odpowiedzialny za sprawdzenie stosowanych środków ostrożności zgodnie z normą EN 60825-1 i wyznaczenie odpowiednich, niezbędnych do przeprowadzenia, kontroli.
Poniższa tabela podsumowuje działania wymagane przy pracy z laserami wg klas:
Tabela 3 Wymogi odnośnie stosowania laserów wybranych klas
| Wymagania | Klasa 1M | Klasa 2 | Klasa 2M | Klasa 3R | Klasa 3B |
| Pełnomocnik do spraw bezpiecznej pracy z laserem | Nie wymagany, ale polecany przy zastosowaniach, gdzie wymagane jest bezpośrednie spoglądanie w promień laserowy | nie wymagany dla promieniowania w zakresie widzialnym | wymagany | ||
| obsługiwane zdalnie blokady, zamknięcia |
nie wymagane
|
dołączyć do obwodu elektrycznego pomieszczenia bądź drzwi | |||
| wyłącznik kluczowy | nie wymagany | uniknięcie przypadkowego promieniowania, gdy laser uruchomiony | |||
| Wskaźnik promieniowania | nie wymagany | wskazuje, gdy włączony jest laser z promieniowaniem w zakresie niewidzialnym |
wskazuje, gdy laser jest uruchomiony
|
||
|
Tabliczka ostrzegająca
Zwrócić uwagę na naklejki na laserze! |
nie wymagana | Należy stosować się do uwag na tabliczkach ostrzegających | |||
| Ochrona oczu | Nie wymagana | ||||
| Ubranie ochronne | Nie wymagane | ||||
| Przeszkolenie | Nie wymagane | Wymagane dla osób zajmujących się obsługą i konserwacją. | |||
Zagrożenie oczu i skóry maleje w miarę oddalania się od wyjścia lasera, na skutek rozbieżności wiązki laserowej i zmniejszenia się gęstości mocy promieniowania w przekroju poprzecznym wiązki, co obrazuje poniższy rysunek:
Firma Z-LASER wykonuje swoje produkty zgodnie z międzynarodowymi standardami i deklaruje klasy bezpieczeństwa laserów zgodnie z normą EN608251-1, IEC 825-1 (Safety of laser products – Bezpieczeństwo urządzeń laserowych) oraz 21 CFR 1040. Klasa lasera podana jest na żółtej naklejce, znajdującej się na każdym laserze, lub na przesłonie lasera.
Od 3 już lat Producent – f-a Z-LASER z Freiburga, jako jedyny dostawca na rynku, może pochwalić się klasą laserową 1M – czyli laserami o najwyższym bezpieczeństwie w zakresie mocy 1-10 mW.
Doradztwo techniczne:
Czerska Dorota +48 509 725 106 biuro@penny-gondek.pl
Comments are closed.